Puławy – dziś miasto powiatowe – przez wieki funkcjonowało w cieniu Kazimierza – siedziby starosty. Historia samej miejscowości sięga początku XVI w. Kazimierz istnieje wtedy już co najmniej od czterech stuleci. Nic więc dziwnego, że i historia puławskich Żydów jest o wiele późniejsza niż w Kazimierzu, gdzie sięga średniowiecza. W Puławach pierwszy kahał założono dopiero w II połowie XVIIw. Historia żydowskiego osadnictwa jest tu więc krótsza. Puławskie getto – założone jako jedno z pierwszych w Polsce już na początku października 1939r. – zlikwidowano już po trzech miesiącach. 27 grudnia w mieście pojawiły się afisze nakazujące wszystkim Żydom opuszczenie miasta w ciągu 48 godzin. A już rankiem dnia następnego Niemcy rozpoczęli akcję wysiedleńczą.
-Tu, z tego miejsca grupa licząca około 2,5tys. Żydów została poprowadzona w kierunku Opola Lubelskiego. I tak puławskie getto jako pierwsze w Polsce przestało istnieć. Z około 3600 puławskich Żydów na pewno przeżyło około pięciuset. Reszta zginęła w niemieckich obozach zagłady na terenie okupowanej Polski – w Sobiborze czy Bełżcu – mówił podczas uroczystości 83, rocznicy likwidacji getta w Puławach pastor Jarosław Bator, który od dziesięciu lat organizuje wspomnienie puławskiej społeczności żydowskiej przy kamieniu pamiątkowym na styku ulic Piłsudskiego i Kołłątaja. – Stojąc tutaj oddajemy hołd żydowskim mieszkańcom Puław sprzed lat, obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej. Niech to wydarzenie sprzed lat będzie dla nas ostrzeżeniem, że wolność nie jest nam dana raz na zawsze. Niech konflikty narodowościowe, religijne, polityczne zejdą na dalszy plan. Liczy się człowiek jako istota stworzona przez Boga.
W tym roku uroczystości odbywają się w cieniu napaści Rosji na Ukrainę, która niesie ze sobą śmierć i cierpienie ludności cywilnej. Jak to jest, że chociaż historia magistra vitae, wciąż ludzkość powtarza stare błędy z uporem abderyty?..
Czytaj także:
