Fotoplastikon przyjechał!

Fotoplastykon czy fotoplastikon to automat do prezentacji serii zdjęć. Zdjęcia w fotoplastikonie wykonywane są w technice stereoskopowej. Dwa zdjęcia nakładają się na siebie przy oglądaniu przez okulary stetoskopu. Zdjęcia są niemal identyczne, ale pod nieco innych kontem, co pozwala na tworzenie zdjęć dwu i trójwymiarowych.

Fotoplastykony były zwykle wielobocznymi, ozdobnymi pudłami przypominającymi kioski. W ich ścianach znajdowały się stanowiska do oglądania zdjęć – zwykle z siedziskiem.

Pierwsze urządzenia tego typu powstały już w latach ’60 – tych XIX wieku. Pozwalały na pozwalanie świata, były rozrywką dla dzieci i dorosłych. Fotoplastykony były zarówno przenośne jak i stałe.

Archiwalny Fotoplastikon

Archiwalny Fotoplastikon został zainicjowany w 2017 roku. To projekt Narodowego Archiwum Cyfrowego. Fotoplastikon i zdjęcia, które w nim oglądamy przygotowuje Fundacja Koncept Kultura. W ramach projektu urządzenie odwiedziło między innymi Warszawę, Zamość Kraków, Poznań, Lublin i Gdańsk. Obejrzeć można było w nim archiwalne zdjęcia miast e zbiorów NAC i innych instytucji, takich jak Archiwa Państwowych. W 2021 NAC przygotował wirtualną edycję Fotoplastikonu. – To jest bardzo fajny sposób poznawania przeszłości miasta dla turystów – mówi Katarzyna Kalisz z NAC – a w Kazimierzu Dolnym miejsce usytuowania Fotoplastikonu jest fantastyczne.

Fotoplastikon w Kazimierzu

W Kazimierzu Dolnym w Fotoplastikonie można obejrzeć fotografie z archiwum NAC oraz Muzeum Nadwiślańskiego. Urządzenie ma 5 stanowisk: Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w 3D, Kadry Miasta w 2D i w 3D, Malarze Kazimierza i Malowane Światłem. Autorami fotografii są między innymi Stanisław i Jan Magierscy, Edward Hartwig i Grażyna Rutowska.

Nad merytoryczną stroną przedsięwzięcia ze strony Muzeum Nadwiślańskiego czuwała kierowniczka oddziału Kamienica Celejowska, Dorota Seweryn-Puchalska. – Mnie ten projekt niezmiernie cieszy – mówi Dorota Seweryn-Puchalska – wielokrotnie rozmawialiśmy w „towarzystwie kazimierskim”, że zdjęcia dawnego Kazimierza powinny się w Miasteczku pojawić, aby turyści mogli poczuć historię artystyczną i klimat dawnego Kazimierza. – Fotoplastikon jest fantastyczny – dodaje pani kierownik – bo jest to inny odbiór. Kiedy zaglądamy do urządzenia, to jesteśmy przez chwilę w tamtych czasach.

Zdjęcia w Kazimierzu będzie można oglądać w dniach 6 – 30 lipca 2024 i jedzie dalej. Urządzenie stanęło między Gmachem Głównym Muzeum Nadwiślańskiego w Rynku a Grodarzem. Archiwalny Fotoplastikon prezentował się w tym roku już w Piotrkowie Trybunalskim, w kolejnych miesiącach trafi do Jarosławia i Bydgoszczy.